چرا خواب میبینیم؟ رمز و راز رویاها از نگاه علم

خواب دیدن یکی از جذاب‌ترین و مرموزترین فرآیندهای مغز انسان است. بیش از ۲۰۰۰ سال است که دانشمندان در تلاشند به این سوال پاسخ دهند: چرا خواب میبینیم؟ اگرچه هنوز پاسخ قطعی وجود ندارد، تحقیقات جدید نورونی و روانشناسی، تئوری‌های جالبی درباره نقش رویاها در سلامت روان، حافظه و حتی بقای انسان ارائه داده‌اند. در این مقاله، به بررسی علمی این پدیده شگفت‌انگیز می‌پردازیم.

رویاها در کدام مرحله خواب رخ می‌دهند؟

رویاها بیشتر در طول خواب REM اتفاق می‌افتند.در این مرحله، مغز فعالیتی مشابه بیداری دارد، اما عضلات بدن کاملاً شل هستند.جالب است بدانید تنها ۲۰٪ از رویاها در خواب REM قابل یادآوری هستند!

در مورد نقش خواب در تنظیم متابولیسم، فشار خون، عملکرد مغز و سایر جنبه های سلامتی اطلاعات زیادی وجود دارد. بااینحال توضیح نقش رویاها برای محققان همیشه دشوار بوده است.

اگرچه هیچ مدرک قطعی وجود ندارد، اما رویاها معمولاً افکار زندگی‌نامه‌ای هستند که بر اساس فعالیت‌های اخیر، مکالمات یا سایر مسائل زندگی شما هستند. با این حال، برخی از نظریه های رایج در مورد نقش رویاها وجود دارد.

۶ تئوری علمی درباره دلیل خواب دیدن

محققان هنوز به طور کامل در مورد علت خواب دیدن توافق ندارند. با این حال، برخی از باورها و نظریه های رایج وجود دارد.

۱. رویاها به عنوان "درمانگر احساسی"

رویاهای شما ممکن است راهی برای رویارویی با درام‌های احساسی در زندگی شما باشد. از آنجایی که مغز شما در سطح عاطفی ( مانند آمیگدال)  بسیار بیشتری نسبت به زمانی که بیدار هستید کار می‌کند. این ممکن است راهی برای پردازش تجربیات احساسی روزانه باشد.

۲. تمرین پاسخ به  "جنگ یا گریز"

یکی از نواحی مغز که در هنگام خواب دیدن بیشتر فعال است آمیگدال است. آمیگدال بخشی از مغز است که با غریزه بقا و پاسخ جنگ یا گریز مرتبط است.

یک نظریه نشان می دهد که از آنجایی که آمیگدال در طول خواب فعال تر از بیداری شما است، ممکن است این روش مغز برای آماده کردن شما برای مقابله با یک تهدید باشد.

خوشبختانه، ساقه مغز سیگنال های عصبی را در طول خواب REM ارسال می کند که عضلات شما را شل می کند. به این ترتیب در خواب سعی نمی کنید بدوید یا مشت بزنید.

۳. تقویت خلاقیت

یک نظریه در مورد علت خواب دیدن این است که به تسهیل گرایش های خلاقانه ما کمک می کند. هنرمندان از همه نوع، خلاقانه ترین کارهای خود را الهام گرفته از یک رویا میدانند. ممکن است گاهی اوقات در زندگی خود با یک ایده عالی برای یک فیلم یا یک آهنگ بیدار شده باشید. بدون فیلتر منطقی که معمولاً در زندگی بیداری خود از آن استفاده می کنید و می تواند جریان خلاقیت شما را محدود کند، افکار و ایده های شما هیچ محدودیتی در هنگام خواب ندارند.

۴. ذخیره و پالایش حافظه

یکی از نظریه‌های رایج در مورد هدف رویاها این است که به شما کمک می‌کنند خاطرات مهم و چیزهایی را که یاد گرفته‌اید ذخیره کنید، از شر خاطرات بی‌اهمیت خلاص شوید، و افکار و احساسات پیچیده را مرتب کنید.

تحقیقات نشان می دهد که خواب به ذخیره خاطرات کمک می کند. اگر اطلاعات جدیدی یاد بگیرید و روی آن بخوابید، بهتر از زمانی که از شما خواسته شود آن اطلاعات را بدون استفاده از خواب به خاطر بسپارید، می توانید آن را به خاطر بیاورید

اینکه چگونه رویاها بر ذخیره و یادآوری حافظه تأثیر می گذارند هنوز به وضوح درک نشده است. اما رویاها ممکن است به مغز کمک کنند تا اطلاعات مهم را به طور موثرتری ذخیره کند و در عین حال محرک هایی را که می توانند با حافظه و یادگیری تداخل کنند مسدود کند.

۵. پردازش استرس و اضطراب

چرا کابوس می بینیم؟

رویاهایی که به شما کمک می کنند با احساسات، خاطرات و سایر اطلاعات به طور موثر برخورد کنید، ممکن است بسیار مفید به نظر برسند. اما کابوس ها معمولاً به دلیل استرس، اضطراب یا گاهی اوقات به عنوان واکنش به برخی داروها ایجاد می شوند.

با این حال، اگر مرتباً کابوس می بینید، ممکن است دچار اختلال خواب شوید. رویاهای ترسناک که به طور مرتب رخ می دهند را می توان یک اختلال خواب نامید اگر کابوس های زیر:

باعث می شود در مورد خوابیدن مضطرب شوید

منجر به اختلالات مکرر خواب شما شود

سایر مشکلات خواب یا روانی را به همراه داشته باشد

بسیاری از افراد در طول زندگی خود کابوس های گاه به گاه را تجربه می کنند. با این حال، انجمن خواب آمریکا تخمین می زند که تنها حدود ۵ درصد از جمعیت کابوس های مداوم را به عنوان یک اختلال خواب تجربه می کنند.

۶. تنظیم مواد شیمیایی مغز

تغییر سطح نوراپینفرین و سروتونین در خواب بر محتوای رویاها تأثیر می‌گذارد.

چه چیزی روی رویاها تأثیر می گذارد؟

برخی از عواملی که در هنگام بیداری روی ما تأثیر می گذارند نیز می توانند روی رویاهای ما تأثیر بگذارند.

۱.کم خوابی

یکی از بزرگترین تأثیرات روی رویاها این است که چقدر زیاد  یا کم می خوابید. کمبود خواب برای یک یا دو شب (یا بیشتر) می‌تواند بخش‌هایی از مغز شما را زمانی که در نهایت به خواب REM میروید ، بسیار فعال‌تر کند. اگر شب های بی قراری داشته باشید، احتمالاً رویاهای واضح تری خواهید دید. همچنین به احتمال زیاد آن رویاها را به خاطر می آورید.

۲.بارداری

تغییرات هورمونی رویاها را شدیدتر می‌کند.افزایش تولید هورمون بر نحوه پردازش افکار و احساسات مغز شما تأثیر می گذارد که اغلب منجر به رویاهای شدید می شود.

۳.اختلالات سلامت روان

افسردگی و اضطراب، و همچنین اختلال دوقطبی و سایر شرایط مربوط به خلق و خو، می توانند باعث ایجاد رویاها و کابوس های شدید و گاه آزاردهنده یا منفی شوند. داروهای این شرایط، از جمله داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی، نیز با افزایش خطر کابوس در ارتباط هستند.

۴.رژیم غذایی

شواهد انکارناپذیری وجود ندارد که برخی غذاها منجر به رویاهای وحشیانه تر یا بهتر می شوند. اما واضح است که برخی از غذاها ممکن است زمینه را برای شما فراهم کنند تا رویاهای خود را بهتر به خاطر بسپارید.

برای مثال کربوهیدرات زیاد می توانند به شما انرژی سریع بدهند. اما پس از مدتی، می توانند احساس ناراحتی برای شما ایجاد کنند. هر چیزی که بر خلق و خوی بیداری شما تأثیر بگذارد احتمالاً بر ناخودآگاه شما نیز تأثیر می گذارد.کربوهیدرات زیاد ممکن است باعث بیدار شدن شما از خواب REM شود بنابراین یادآوری رویاها را افزایش دهد.

۵.فعالیت های روزانه

یکی از راه‌های خوب برای راحت‌تر خوابیدن، ورزش صبحگاهی است. یک دویدن خوب یا سایر تمرینات هوازی قبل از ظهر به شما کمک می کند تا ساعت فیزویوژیکی بدن خود را طوری تنظیم کنید که تمایل بیشتری به خوابیدن سریعتر داشته باشید و زمان بیشتری را در خواب عمیق بگذرانید تا زمانی که ورزش نمی کنید یا در اواخر شب ورزش می کنید.

دوندگان و دیگر علاقه مندان به تناسب اندام، زمان کمتری را در خواب REM رویایی می گذرانند، که یکی از سبک ترین مراحل خواب است. همچنین، هرچه بتوانید در طول روز به طور موثرتری استرس را از بین ببرید، احتمال اینکه استرس و اضطراب را به رختخواب ببرید، کمتر خواهد بود

۶.مصرف الکل

مختل‌کننده خواب REM و ایجاد کابوس.

۷.دمای اتاق

 گرمای بیش از حد محتوای رویاها را منفی می‌کند.

۸. صدای محیط

 ممکن است در رویا ادغام شود!

چگونه رویاهای خود را به خاطر بسپارید

یکی از دلایلی که به خاطر سپردن رویاها دشوار است این است که ماده شیمیایی مغز مرتبط با حافظه - norepinephrine - و فعالیت الکتریکی مغز که به یادآوری کمک می کند در پایین ترین سطح خود در هنگام خواب قرار دارند. در واقع، اگر خوابی ببینید اما در طول خواب از خواب بیدار نشوید، نمی‌توانید آن را به خاطر بسپارید. رویاهایی که به یاد می آورید، رویاهایی هستند که وقتی بیدار می شوید ادامه دارند.

دو راه برای کمک به یادآوری رویاهای خود این است که در حین خواب به خود بگویید که می خواهید رویای خود را به خاطر بسپارید. اگر این آخرین فکر شما باشد، احتمالاً با رویایی که هنوز تا حدودی در حافظه شما تازه است از خواب بیدار شوید.

از آنجایی که یادآوری رویاها می تواند به راحتی با کوچکترین حواس پرتی قطع شود، باید سعی کنید به محض بیدار شدن از خواب به یاد آورید. از رختخواب بلند نشوید و به چیز دیگری فکر نکنید. سعی کنید تصاویر یا خاطراتی که از رویای خود دارید را درک کنید و آنها را روی یک کاغذ یا روی تلفن هوشمند خود یادداشت کنید.

برای مطالعه بیشتر در مورد اینکه  " چرا میخوابیم ؟ " کلیک کنید.